ULASAN Masalah jerebu merentas sempadan kali ini dijangka berterusan hingga awal tahun 2016. Malaysia mungkin akan mengalami bencana alam sekitar yang paling teruk dalam sejarah.

Sekali lagi, rakyat Malaysia perlu bersabar dengan asap jerebu yang telah menyelimuti langit serta udara yang telah dicemar. Namun, belum ada lagi penyelesaian yang mampan dan praktik kepada masalah jerebu yang seolah-olah telah menjadi bencana tahunan di negara kita.

Jerebu memusnahkan tanah, air dan persekitaran udara dan mengandungi karbon monoksida dan bahan zarahan, terutamanya hidrokarbon aromatik polisiklik (PAH) yang boleh menjadi kerengsaan pernafasan dan boleh menyebabkan kanser.

Oleh itu, jerebu menimbulkan risiko kesihatan kepada orang awam. Pelajar yang menduduki UPSR di sekolah yang terlibat terpaksa mengambil peperiksaan di bawah keadaan tidak sihat.

Masalah kesihatan seperti ini akan memberi kesan kepada keadaan sosio-ekonomi di negara ini disebabkan oleh produktiviti yang lebih rendah dan kos yang lebih tinggi.

Kesan jelebu ke atas sektor pertanian adalah besar. Harga sayur-sayuran telah meningkat sebanyak 50 peratus manakala pengeluaran telah menurun antara 10 peratus hingga 20 peratus.

Kekurangan cahaya matahari dan hujan menjejaskan proses fotosintesis manakala nutrien yang berkurangan memperlahankan proses pertumbuhan pengeluaran sayur-sayuran.

Kesan jerebu kepada ternakan tidak terkecuali seperti penternakan ayam. Keadaan ini berlaku di rantau timur laut di mana kira-kira dua hingga tiga juta ayam telah mati sebulan kerana masalah pernafasan.

Ini bermakna telur dan daging ayam yang boleh diagihkan di pasaran akan berkurang. Walaupun angka itu adalah hanya kira-kira 6 perauts daripada jumlah ayam di seluruh negara, ia boleh meningkat sehingga 10 peratus jika keadaan jerebu bertambah buruk atau berpanjangan.

Kesan ke atas pengguna adalah harga yang lebih tinggi apabila kadar sebenar inflasi sekurang-kurangnya dua kali ganda daripada angka rasmi (pada 3 peratus).

Banyak lagi kesan negatif yang disebabkan oleh jerebu tetapi apa yang penting adalah daya keinginan politik dan keupayaan teknikal untuk melakukan lebih dalam menangani ancaman jerebu ini.

Penyelesaian yang berdaya maju memerlukan penglibatan semua pihak yang berkepentingan. Punca utama jerebu adalah pembakaran tanah gambut bagi tujuan penanaman.

Semasa musim kemarau, tanah gambut menjadi mudah terbakar dan dengan itu api boleh merebak dengan mudah.

Bagi pekebun kecil dan petani individu, pembakaran ini sesuai untuk tanaman makanan. Kaedah tebang dan bakar sering digunakan kerana merupakan cara yang paling murah atau kos rendah.

Kebanyakan kawasan yang terbakar berpunca daripada kawasan yang mempunyai kepekatan gambut yang tinggi di dalam tanah.

Pihak berkuasa Indonesia seharusnya mengetatkan kawalan ke atas pekebun kecil yang mengamalkan tebang dan bakar, dengan mengambil langkah-langkah pragmatik untuk membendung penyebaran api.

Ini boleh dilakukan dengan mewajibkan pemasangan telaga tiub untuk mengepam air bawah tanah atau akuifer air ke dalam parit, longkang, parit dan terusan yang dibina oleh syarikat-syarikat perladangan bagi ladang-ladang.

Dua syarikat di Kalimantan telah berjaya memperolehi air bawah tanah di Kalimantan pada 1 Oktober 2015. Kos untuk tiub telaga hanya USD350.00 setiap satu. Oleh itu, ia adalah satu kaedah yang kos efektif untuk syarikat perladangan.

Alur buatan yang dibina dapat bertindak sebagai penghalang kebakaran atau pemutus api yang menghalang api daripada merebak.

Amalan tersebut boleh diwajibkan di bawah satu rangka undang-undang yang boleh diguna pakai di Indonesia dan Malaysia (terutamanya untuk syarikat negara kita yang beroperasi di seluruh sempadan di Kalimantan dan bagi mereka yang mempunyai ladang di Sumatera dan kepulauan Riau).

Pelan Tindakan Jerebu Serantau (RHAP) juga boleh disepadukan ke dalam komitmen masa depan negara-negara serantau. Seterusnya, ketiga-tiga negara terbabit, iaitu termasuk Singapura harus menubuhkan sebuah pusat pemantauan jerebu yang boleh ditempatkan di salah satu daripada bandar-bandar pantai di sebelah barat Kalimantan seperti Pontianak.

Pusat sedemikian akan menggunakan sistem (GPS) sebagai sebahagian daripada sistem amaran awal untuk menunjukkan kawasan panas yang berpotensi supaya langkah-langkah pencegahan dan pemulihan awal dapat diambil.

Bagi membantu pusat itu, kerajaan-kerajaan di ketiga-tiga negara harus mengambil kira juga penggunaan pesawat untuk meninjau dan menjalankan pengawasan kawasan yang pernah dan berpotensi berlaku kebakaran hutan.

Tidak banyak masa lagi untuk bertindak bersama, kerana rakyat Malaysia, Indonesia dan Singapura telah lama mengalami masalah jerebu.

Kerjasama serantau yang lebih erat adalah amat mustahak untuk menangani jerebu dan ia merupakan satu tanggungjawab yang dimiliki oleh ketiga-tiga negara.

Tulisan ini disediakan oleh DR WONG RUEN YUAN, pengerusi Persatuan Rakan Alam Sekitar Hijau dan Biru Malaysia serta setiausahanya, JARON KENG