Mahkamah Tinggi Kuantan di Pahang minggu ini mula mendengar kes saman sivil yang dibawa oleh sekumpulan Orang Asli yang tinggal di dalam dan sekitar hutan simpan Bukit Ibam di Rompin, yang menuduh sebuah syarikat ladang kelapa sawit menceroboh tanah adat mereka.
Menurut peguam Surendra Ananth, perbicaraan berlangsung selama tiga hari dari Isnin hingga Rabu, dengan empat saksi dipanggil untuk memberi keterangan di hadapan Hakim Mahkamah Tinggi Mohd Radzi Harun.
Berdasarkan dokumen peguam dan mahkamah yang dikemukakannya, saman sivil itu dibawa oleh sekumpulan tujuh Orang Asli suku Temoq terhadap YP Olio Sdn Bhd, yang menurut masyarakat Orang Asli berkenaan telah melanggar kawasan tanah adat mereka dengan melakukan aktiviti pembersihan tanah yang bermula pada tahun 2019.
Tujuh plaintif ialah Omar Rani, Rani Jinal, Rosman, Rani, Lina Lehoi, Suhami Suhin, Maarof Abdullah, dan Sani Kotiz yang berasal dari kampung Berengoi-Mesau.
Mereka turut menamakan kerajaan negeri Pahang, kerajaan persekutuan Malaysia, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Kemajuan Orang Asli, dan enam yang lain sebagai defendan.
Mereka memfailkan tindakan undang-undang ini bagi pihak mereka sendiri dan penduduk kampung lain di kawasan itu.
Mereka bertujuh memohon pelepasan termasuk pengisytiharan bahawa penduduk kampung Temoq memegang hak tanah adat ke atas tanah adat seperti yang didakwa itu; pengisytiharan defendan berkaitan mempunyai kewajipan undang-undang untuk melindungi tanah adat sebagai rizab Orang Asli; dan bahawa defendan tidak mempunyai hak untuk memindahkan sebarang kepentingan dalam tanah adat kepada pihak lain.
"Anak guam saya juga memohon mahkamah mengisytiharkan bahawa pajakan yang diberikan oleh kerajaan negeri kepada syarikat itu adalah terbatal dan tidak sah," kata Surendra kepada Malaysiakini.
Mengulas lanjut mengenai latar belakang kes itu, peguam tersebut berkata Orang Asli Temoq mendakwa kawasan seluas 16,000 ekar (kira-kira 6,474 hektar) di dalam hutan Bukit Ibam sebagai tanah adat mereka.
Bagaimanapun, pada tahun 2019, masyarakat berkenaan mendapat tahu sebuah syarikat - yang kemudiannya dikenali sebagai YP Olio - telah memulakan aktiviti pembersihan tanah di hutan termasuk di dalam tanah asal mereka yang dituntut itu.
Orang Asli kemudian memfailkan beberapa bantahan kepada kerajaan tetapi tidak berjaya, yang menyebabkan mereka memfailkan saman sivil pada 2022.
Kata Surendra, kumpulan itu juga telah memfailkan semakan kehakiman terhadap keputusan kerajaan meluluskan rancangan Penilaian Kesan Alam Sekitar (EIA) syarikat untuk projek perladangan kelapa sawit di kawasan yang dipertikaikan.
Mengenai perbicaraan yang sedang berjalan, peguam itu berkata perbicaraan itu ditetapkan untuk diteruskan selama empat hari lagi pada Februari tahun depan.