Penggunaan rokok elektronik atau vape menimbulkan ancaman serius terhadap kesihatan rakyat Malaysia, khususnya generasi muda. Data terkini menunjukkan trend peningkatan penggunaan vape yang membimbangkan dalam kalangan remaja; pada tahun 2022, $14.9 peratus remaja berumur 13-17 tahun dilaporkan menggunakan vape, berbanding hanya $9.8 peratus pada 2017.
Peningkatan mendadak ini bukan sahaja menggambarkan penularan ketagihan nikotin dalam kalangan belia, malah turut membawa implikasi kesihatan yang amat berbahaya. Oleh yang demikian, kerajaan digesa mengambil tindakan tegas dengan mengharamkan sepenuhnya penjualan dan pengedaran vape demi melindungi kesejahteraan generasi akan datang.
Kajian perubatan jelas membuktikan bahawa vape membawa kesan buruk kepada tubuh badan. Nikotin dalam cecair vape sangat menyebabkan ketagihan, terutamanya kepada remaja, dan boleh mengganggu perkembangan otak serta fungsi kognitif mereka. Penyelidik mendapati nikotin mampu mengubah kimia otak, menjejaskan memori dan tumpuan, selain meningkatkan risiko masalah seperti keresahan, kemurungan dan ketagihan bahan terlarang lain. R
ealitinya, Malaysia sudah menyaksikan insiden serius akibat vape terdapat kes remaja mengalami sawan, kesukaran bernafas, malah kematian yang dikaitkan dengan penggunaan vape berlebihan atau cecair vape tercemar. Pihak Kementerian Kesihatan (KKM) sendiri menegaskan bahawa rokok elektronik atau vape bukan alternatif selamat untuk berhenti merokok, malah penggunaannya memberikan kesan buruk terhadap kesihatan.
Statistik terkini mengenai kes penyakit berpunca daripada vape mengukuhkan kebimbangan ini. Setakat pertengahan Jun 2023, KKM menerima 17 kes kecederaan paru-paru berkaitan vape (Evali) di seluruh negara.
Malangnya, negara kita turut mencatat kes kematian pertama akibat vape - remaja perempuan berusia 16 tahun dengan sejarah tiga tahun menghisap vape meninggal dunia pada 5 Jun 2023 akibat kegagalan jantung akut dalam kes yang diklasifikasikan sebagai Ecigarette or Vaping Product Use-Associated Lung Injury (Evali).
Dalam insiden berasingan, seorang kanak-kanak berusia dua tahun mengalami keracunan nikotin selepas tertelan cecair vape, mengakibatkan komplikasi saraf yang serius dan berpanjangan. Peningkatan kes-kes penyakit dan tragedi sebegini jelas menunjukkan betapa kritikalnya situasi penggunaan vape dalam masyarakat.
Penemuan saintifik mutakhir turut menyokong gesaan pengharaman ini. Pakar perubatan mengesahkan bahawa bahan kimia dalam cecair vape yang dipanaskan boleh merosakkan tisu paru-paru. proses tersebut menghasilkan bahan kimia yang mencetuskan keradangan pada lapisan paru-paru, sekali gus meningkatkan risiko kecederaan paru-paru.
Penyakit respiratori jangka panjang
Kajian antarabangsa juga mendapati penggunaan e-rokok meningkatkan risiko penyakit respiratori jangka panjang. Sebagai contoh, kajian kohort di Amerika Syarikat baru-baru ini melaporkan risiko penyakit paru-paru obstruktif kronik (COPD) meningkat lebih dua kali ganda dalam kalangan pengguna vape berbanding individu yang tidak pernah merokok atau vape.
Bahkan, walaupun tanpa nikotin, bahan perisa dalam vape didapati membawa risiko kerosakan kepada jantung dan paru-paru menurut ujian makmal dan kajian haiwan. Kandungan nikotin yang tinggi dalam vape pula menyebabkan peningkatan mendadak kadar denyutan jantung dan tekanan darah pengguna, menandakan kesan negatif kepada sistem kardiovaskular.
Jelaslah bahawa penggunaan vape bukan sahaja mengundang ketagihan, malah membawa risiko pelbagai penyakit kronik dan komplikasi kesihatan dalam jangka panjang.
Fenomena vape ini turut memberi impak besar kepada sistem kesihatan awam negara. Kos rawatan bagi penyakit berkaitan vape adalah amat tinggi dan bakal membebankan pembayar cukai. Kementerian Kesihatan menganggarkan bahawa kos untuk merawat seorang pesakit dengan kecederaan paru-paru akibat vape (Evali) boleh mencecah RM150,000.
Malah, sekiranya tiada langkah kawalan berkesan diambil, perbelanjaan rawatan penyakit berkaitan vape dijangka meningkat kepada RM369 juta setahun menjelang 2030. Angka ini menghampiri hasil cukai vape–RM500 juta setahun yang diunjurkan kerajaan, sekali gus menunjukkan bahawa sebarang manfaat ekonomi daripada industri vape sama sekali tidak setimpal dengan kos kesihatan yang terpaksa ditanggung kerajaan.
Sektor kesihatan awam berpotensi menanggung kerugian ratusan juta ringgit untuk merawat komplikasi akibat vape dana yang sepatutnya boleh dimanfaatkan untuk keperluan kesihatan lain yang lebih mendesak.
Keprihatinan terhadap ancaman vape ini turut dikongsi oleh pihak berkuasa di peringkat negeri. Beberapa kerajaan negeri seperti Johor, Kedah dan Terengganu telah mengambil langkah berani dengan tidak memperbaharui lesen premis penjualan vape, sekali gus melarang penjualan vape di negeri-negeri tersebut.
Langkah drastik ini menunjukkan kesungguhan negeri-negeri berkenaan melindungi rakyatnya, terutamanya generasi muda, daripada bahaya vape. Namun, usaha sebegini perlu diperluaskan ke peringkat nasional supaya perlindungan kesihatan awam adalah menyeluruh dan tidak terhad mengikut sempadan negeri semata-mata.
Di peringkat Persekutuan pula, langkah kawalan sedia ada didapati masih longgar dan perlu diperketat. Pada tahun lalu, kerajaan bertindak mengecualikan cecair nikotin dalam vape daripada Akta Racun 1952, menyebabkan produk vape bernikotin boleh dijual secara bebas tanpa sebarang kawalan.
Jangan utamakan cukai
Akibat keputusan ini, pasaran vape berkembang pesat dan semakin sukar dikawal, terutamanya dalam kalangan remaja. Meskipun Parlimen meluluskan Rang Undang-Undang Kawalan Produk Merokok Demi Kesihatan Awam 2023 baru-baru ini, malangnya klausa "Generational End Game" (GEG) yang bertujuan mengharamkan penjualan produk nikotin kepada sesiapa yang lahir selepas 2007 digugurkan daripada undang-undang tersebut, suatu peluang besar yang terlepas untuk melindungi generasi muda daripada ketagihan.
Tanpa peruntukan penting seperti GEG dan tanpa kawalan komprehensif ke atas vape, usaha membendung ketagihan nikotin dalam kalangan belia menjadi semakin mencabar.
Pengharaman sepenuhnya penjualan dan pengedaran vape perlu dikuatkuasakan dengan segera di seluruh negara. Langkah berani ini amat penting bagi membendung wabak vape yang kian menular, mengancam kesihatan generasi muda kita dan membebankan sistem penjagaan kesihatan awam.
Kerajaan digesa untuk tidak mengutamakan keuntungan cukai jangka pendek mengatasi kesejahteraan rakyat. Sebaliknya, utamakanlah masa depan generasi akan datang dengan melaksanakan larangan vape secara menyeluruh, demi menjamin rakyat Malaysia yang lebih sihat dan bebas daripada ancaman bahaya vape.
R YUNESWARAN ialah anggota parlimen Segamat.
Tulisan ini tidak semestinya mencerminkan pendirian Malaysiakini.