Badan Peguam Malaysia menggariskan beberapa cadangan untuk pertimbangan kerajaan di tengah-tengah penggunaan data telefon mudah alih tanpa nama untuk membuat dasar.
Dalam satu kenyataan semalam, Presiden Majlis Peguam Ezri Abdul Wahab berkata terdapat keperluan mendesak bagi kerajaan untuk menangani kekurangan keyakinan orang ramai terhadap keupayaan pihak berkuasa melindungi data peribadi.
Jelasnya, defisit kepercayaan dalam kalangan orang ramai berhubung pengurusan data peribadi oleh jentera kerajaan, boleh dikaitkan dengan kejadian kebocoran data yang sering berlaku, siasatan yang tidak jelas, dan kemungkinan ketiadaan akauntabiliti yang bermakna.
Oleh itu, Majlis Peguam meminta Putrajaya menangani defisit amanah dengan memberi mandat kepada MCMC dan pengendali rangkaian mudah alih yang mengambil bahagian untuk mendedahkan secara terbuka piawaian, metodologi dan perlindungan khusus yang digunakan untuk memastikan proses awanama (anonymisation) dan pengagregatan data telefon mudah alih yang berkesan.
Ini, kata Ezri, mungkin termasuk dokumentasi teknikal yang berkaitan, protokol tadbir urus data, dan penilaian risiko, yang diterbitkan di portal MCMC atau platform awam lain yang boleh diakses.
“Audit bebas dan/atau pengawasan oleh badan pihak ketiga yang dipercayai, seperti Jawatankuasa Kira-kira Wang Negara di Parlimen, akan mengukuhkan lagi keyakinan orang ramai,” tambahnya.
Menyorot bahawa Seksyen 3(1) Akta Perlindungan Data Peribadi 2010 mengecualikan kerajaan persekutuan dan negeri, Majlis Peguam menggesa pindaan kepada perundangan untuk memperluaskan bidang kuasanya.
Ia juga mencadangkan agar undang-undang itu digunakan untuk semua badan berkanun dan kawal selia, dengan menyatakan bahawa agensi tersebut mengumpul dan memproses sejumlah besar data peribadi.
Ezri menegaskan bahawa hak untuk kebebasan peribadi di bawah Perkara 5(1) Perlembagaan Persekutuan juga termasuk hak untuk privasi.
"Dalam persekitaran dipacu data hari ini, adalah penting bahawa hak ini termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan sebagai kebebasan asasi asas," katanya.
Dia menegaskan bahawa rejim penguatkuasaan yang teguh, telus dan bebas mesti diwujudkan, termasuk aduan pantas dan mekanisme pembetulan, penyiasatan proaktif, dan sekatan yang bermakna bagi menangani salah pengendalian atau penyalahgunaan data.
Dia juga berkata bahawa perundingan dan penglibatan awam tidak seharusnya diabaikan.
“Semua fasa masa depan program data telefon mudah alih dan inisiatif data peringkat kebangsaan yang serupa harus didahului dengan perundingan yang telus, inklusif dan tulen, dan dialog dengan pihak berkepentingan, termasuk organisasi masyarakat sivil, badan profesional dan ahli akademik,” tambahnya.
Sebelum ini, Menteri Komunikasi Fahmi Fadzil memberi jaminan bahawa syarikat telekomunikasi tidak akan menyerahkan maklumat yang mengandungi data peribadi kepada MCMC, berikutan kebimbangan yang ditimbulkan mengenai keselamatan data peribadi.
Menteri menjelaskan bahawa langkah MCMC mengumpul data telefon bimbit adalah untuk mendapatkan maklumat terperinci berkaitan kualiti perkhidmatan, tahap perkhidmatan, dan bilangan pengguna dalam daerah atau mukim tertentu.
MCMC juga menjelaskan bahawa syarikat telekomunikasi boleh memproses data dalam persekitaran selamat mereka dan menyerahkan data yang sudah melalui proses awanama dan pengagregatan yang diperlukan kepada suruhanjaya, atau menyerahkan data tanpa nama kepada mereka untuk diproses.
Ia menambah bahawa tiada pilihan untuk pengguna mudah alih untuk tidak terlibat daripada projek perintis yang sedang berjalan melibatkan pengumpulan data telefon mudah alih tanpa nama untuk tujuan statistik rasmi.